Çin’in büyük otomobil firması BYD elektrikli otomobil üretimi için Türkiye’ye bir milyar dolarlık yatırım yapıyor. Avrupa Birliği’nin Çin’de üretilen elektrikli otomobillere uygulanan gümrük vergisini yükseltme yönelimine karşı Çin, Türkiye üzerinden AB pazarına girmeye yöneliyor. BYD elektrikli otomobil üretiminde dünyada bir numaradır.

Çin’in büyük dış yatırımları yeni değildir. Yakın zamanda Yunanistan’da Pire limanının bir bölümünü satın almış ve Yunanistan Komünist Partisi tarafından emperyalist olarak ilan edilmişti.

Çin’in Afrika ve Latin Amerika ülkelerinde de büyük yatırımları bulunuyor.

Buradan hareketle, özellikle de Türkiye’ye yapılacak olan yeni büyük yatırımı da örnek göstererek “bu sermaye ihracıdır, Çin emperyalisttir” diyebilirsiniz.

Bu konunun bir tarafıdır ve çok sayıda marksist kargadan başka kuş tanımadığı için yetersizdir.

Şunun da eklenmesi gerekir: Çin son 40-45 yılda büyük gelişme gösterdi. Bunun tartışılacak tarafı bulunmadığı için rakamlara girmeyeceğim. Ülkede gelir eşitsizliği arttı ama genel refah düzeyi de yükseldi. Bu nedenle de dünya ölçeğinde yoksulluk oranı azaldı. Çin dünya nüfusunun beşte birini barındırdığı için Çin’deki şu veya bu gelişmenin dünya ölçeğinde etkisi vardır. Çin’in tarihi insanlık tarihini doğrudan etkilemektedir.

Buradan şu sonuca varabiliriz: Çin’de Mao karakteristiklerini taşıyan sosyalizm ülkenin hızla gelişmesini sağlayamamış ama kapitalizm sağlamıştır. Mao döneminden Deng Xiaoping üzerinden kapitalizme geçiş birkaç yıl sürmüştür.

Demek ki üretici güçlerin geliştirilmesinde sosyalizmin daha başarılı olacağı tezi yanlıştır. Çin bugün emperyalist ise ve 40-45 yılda sosyalist ama geri bir tarım ülkesinden büyük gelişme göstererek bu aşamaya ulaşmış ise, başka sonuç çıkarılamaz.

Ya da sosyalizmi farklı tanımlayacaksınız; mesela pazar sosyalizmi gibi…

Pazar sosyalizmi, kapitalizmin özellikleriyle sosyalizmin özelliklerinin ülkelere göre değişen oranda birlikte varolmasıdır.

Çin’de yaşanan da budur.

Çin’e emperyalist mi diyorsunuz?

Çin’de kapitalizmin sosyalizmi nasıl ezip geçtiğini de bir zahmet açıklayıverin o zaman.

Tarihsel gelişmesi içinde konunun anlatıldığı Çin Sosyalizmi (1949-2022) kitabını www.enginerkinerkitaplar.blogspot.com da veya Drive’da Engin Erkiner Kitaplar arayarak bulabilirsiniz.